Herb Gminy Manowo Gmina Manowo

Gmina Manowo

Zabytki

Rezerwat Archeologiczny "Kamienne Kręgi" w Lesie Grzybnickim - około 2,5 km od Mostowa. Znajdują się tam kręgi Gotów z I i II w n.e. oraz 11 kurhanów związanych z kultem zmarłych. Kamienne kręgi są pozostałością najważniejszej instytucji życia publicznego w starożytności, jaką był wiec wspólnot rodowo-plemiennych. Sąsiedztwo cmentarzyska stwarzało atmosferę powagi i sprzyjało pokojowemu rozwiązywaniu sporów.

Kościół św. Izydora w Boninie z XV wieku - gotyk murowany, wpisany do rejestru zabytków.Dawniej należący do parafii w Manowie, a obecnie do parafii Trójcy Przenajświętszej w Kretominie. Z dwuspadowego dachu wyrasta barokowa wieżyczka na sygnaturkę. Kapitalny remont świątyni przeprowadzono w 1907r., z inicjatywy ówczesnego prezydenta regencji koszalińskiej von Sendena; po II wojnie światowej przejściowo - do 1979r. zamieniony na klubokawiarnię.

Neogotycki kościół parafialny p.w. Wojciecha Biskupa i Męczennika w Wyszewiewzniesiony pod koniec XIX w., wyświęcony w 1945r. Jest świątynią jednonawową, oszkarpowaną w narożach, z wydzielonym prezbiterium zamkniętym trójbocznie, bez wieży. Jedynym zabytkiem pochodzącym z poprzedniego kościoła jest renesansowy świecznik, datowany na 1659r.

Dwór murowany z drugiej połowy XIX w. w Kopaninie - wpisany do rejestru zabytków.Neoklasycystyczny dwór murowany z XIX/XXw. w Policku - wpisany do rejestru zabytków. Budynek parterowy wzniesiony w 1858r. na planie prostokąta, od strony północnej posiada ganek z balkonem wsparty na 4 filarach wybiegający przed ryzalit zwieńczony tympanonem, od południa zaś - portyk sześciokolumnowy na planie półkola. Otaczający dwór park krajobrazowy o pow. 2,7 ha, założony łącznie z dworem, przechodzi w las należący do kompleksu Góry Chełmskiej. Pośród 27 gatunków drzewostanu znajduje się 5 pomnikowych okazów - buk odmiany purpurowej, dąb bezszypułkowy, jedlica, platan klonolistyny i żywotnik olbrzymi oraz robinie i szpaler lip drobnolistnych; w zespole budynków gospodarczych najstarsza owczarnia, która pochodzi z drugiej połowy XVIIIw.

Zespół hydrotechniczny Elektrowni Rosnowo z lat 1910-1924. Zapora o wysokości 10 m z przepustem Starej Radwi i kanał o głębokości 3 m doprowadzający wody do elektrowni w Lisowie. Zalanie doliny Radwi nastąpiło w 1922r., po uprzednim przełożeniu linii kolejowej w obecne miejsce, na koronę zapory.

Zespół pałacowo-parkowy w Wyszeborzu z końca XIX wieku: neobarokowy, dwukondygnacyjny pałac wzniesiony na planie litery "L", z trzema trójkondygnacyjnymi, kolistymi wieżami komunikacyjnymi zwieńczonymi hełmami stożkowymi. Od frontu przed ryzalit wybiega kryty ganek z balkonem; wokół roztacza się niewielki park krajobrazowy o powierzchni 1,5 ha, założony w XIX wieku, w drzewostanie m.in. kasztanowce, cyprysik groszkowy odmiany szpilkowej i jesion zwisły.

Zabytkowa Koszalińska Kolej Wąskotorowa 1898-2017

Koszalińska Kolej Wąskotorowa została uruchomiona 1 listopada 1898r. Rozstaw szyn wynosił wówczas 750mm. W latach 50 XX wieku rozstaw zmieniono i obecnie wynosi on 1000mm. W najlepszych latach kolejka liczyła prawie 180 km długości i docierała do wszystkich najważniejszych miejscowości Pomorza Środkowego przewożąc towary i ludzi. Teraz kursuje na trasie Koszalin-Manowo (12 km) i Koszalin-Rosnowo (20km) wożąc turystów i wycieczki. Kolejką zarządza Towarzystwo Koszalińskiej Kolei Wąskotorowej (TKKW). Pociągi Koszalińskiej Kolei Wąskotorowej kursują przez cały rok: latem w każdy weekend, a w pozostałe miesiące –na zamówienie. 

Koszalińska Kolej Wąskotorowa jest chronionym prawem zabytkiem XIX-wiecznej techniki. Obecnie na Koszalińskiej Kolei Wąskotorowej używane są lokomotywy typu Lxd2 oraz Lyd2 produkcji rumuńskiej. Pozostały tabor to: spalinowy wagon silnikowy MBxd2, wagony osobowe, towarowe, wagony transportery do przewozu wagonów normalnotorowych, drezyny i pługi odśnieżne. Niektóre z wagonów mają już 100 lat i wciąż są „na chodzie”. 

Zwiedzając koszalińską kolejkę wąskotorową warto zwrócić uwagę na jej zabytkowe obiekty, są to m.in. 

  • dworzec wąskotorowy w Koszalinie, zbudowany w 1912r., 
  • parowozownia wąskotorowa w Koszalinie, zbudowana w 1912 (i rozbudowana w 1921r.)
  • dworzec wąskotorowy w Manowie, zbudowany w 1912r.

Kolejka organizuje wyjazdy edukacyjne dla dzieci i młodzieży z przewodnikiem. W ofercie są również zajęcia rekreacyjne dla dzieci i młodzieży, ognisko z poczęstunkiem oraz oprowadzanie po szlaku z przewodnikiem. Rowerzyści przewożą swoje rowery za darmo! Jest również możliwość zwiedzenia parowozu wąskotorowego Px48, który w maju 2014r. od Muzeum Kolejnictwa otrzymało w użyczenie Towarzystwo Miłośników Koszalińskiej Wąskotorówki. Parowóz ten znajduje się na terenie lokomotywowni wąskotorowej w Koszalinie przy ul. Lechickiej i wszyscy pasażerowie mogą zapoznać się z tą unikalną zabytkową maszyną parową zbudowaną w 1953r!

Towarzystwo Koszalińskiej Kolei Wąskotorowej jest Organizacją Pożytku Publicznego (OPP), jego działalność można wesprzeć w ramach tzw. 1%. 

Towarzystwo Koszalińskiej Kolei Wąskotorowej

ul. Kolejowa 4

75-108 Koszalin

Tel. 601-154-937

NIP 6692409977
REGON 320118290
Numer KRS 0000244589

Konto:
Towarzystwo Koszalińskiej Kolei Wąskotorowej
GBW S.A. bor Koszalin 90 1610 1162 7101 1426 2000 0001

tmkw@waskotorowka.koszalin.pl

http://waskotorowka.koszalin.pl/

Dworzec Koszalińskiej Kolei Wąskotorowej:

Koszalin ul. Kolejowa 4.

Ponadto warto zobaczyć:

  • budynek Nadleśnictwa wzniesiony z czerwonej cegły w 1918r., w południowo-wschodnim szczycie zdobiony rzeźbą łba jelenia.
  • grodzisko nizinne, pierścieniowate (okres wczesnośredniowieczny) w Kretominie.
  • grodzisko nizinne z okresu wczesnośredniowiecznego w Boninie.
  • grobowiec megalityczny - kultury pucharów lejkowatych w Mostowie.

Położenie

Gmina wiejska w zachodniej Polsce, położona we wschodniej części województwa zachodniopomorskiego, w powiecie koszalińskim.

Administracja

Powierzchnia gminy - 184,63 km². Sołectwa: Bonin, Cewlino, Grzybnica, Manowo, Rosnowo-Osiedle, Rosnowo-Wieś, Wyszebórz, Wyszewo.